Opis i informacje
„Dopóki istnieje Koloseum, istnieje też Rzym, kiedy upadnie Koloseum, upadnie Rzym, a kiedy upadnie Rzym, upadnie cały świat” tak głosi przepowiednia średniowiecznego uczonego Bedy Czcigodnego. Póki co zabytek stoi i ma się dobrze. Koloseum to największy amfiteatr na świecie, który swojej nazwy nie zawdzięcza rozmiarom, ale nawiązuje do stojącej tu niegdyś 36 – metrowej rzeźby Nerona, wykonanej ze złoconego brązu, zwanej „Kolosem”. Mimo iż Koloseum stoi już od blisko 2 tysięcy lat, żaden inny obiekt architektoniczny tego typu nie dorównał wielkością rzymskiemu. Starożytny Amfiteatr Flawiuszów jest po dziś dzień pamiątką z jednej strony potęgi, a z drugiej okrucieństwa Cesarstwa Rzymskiego. Obiekt otwarto w 80 r. n. e. jako dar, dla głodnych „chleba i igrzysk” mieszkańców antycznego imperium. Koloseum stanowiło dla starożytnych centrum rozrywki, gdzie mogli nieodpłatnie oglądać walki odważnych gladiatorów, brutalne polowania na groźne zwierzęta a nawet morskie bitwy (w tym celu arenę zalewano wodą).
Budowla mierzyła 48,5 m wysokości i powstała na planie owalu, którego obwód wynosił 527 m, a osie stanowiące jej podstawę miały odpowiednio 188 i 156 m. Koloseum to budynek czterokondygnacyjny. Pierwszy poziom utrzymany według porządku doryckiego mierzył 10,5 m wysokości. Drugi rząd arkad stanowią kolumny w stylu jońskim, o wysokości 12 m. Trzeci poziom kolumn, wysoki na 11,5 m postawiono natomiast w porządku korynckim. Zwieńczenie stanowił mur, ozdobiony małymi okienkami i pilastrami w stylu korynckim. Pierwotnie na murze zawieszano tarcze z brązu a zwieńczenie posiadało specjalny system drążków, do umocowania „velarium”, czyli zasłony chroniącej arenę przed słońcem lub opadami deszczu.
Na trybunach mogło pomieścić się 5 tysięcy osób, mających do dyspozycji 80 numerowanych wejść (dla sprawnego wchodzenia i wychodzenia publiczności). Zajmowanie miejsc w amfiteatrze następowało zgodnie z przynależnością do poszczególnych klas społecznych. W pierwszych rzędach zasiadali patrycjusze, drugi poziom należał do bogatych mieszczan a trzeci – ostatni do pozostałych obywateli Rzymu, plebejuszy. Specjalne miejsce zostało wyznaczone do samego cezara i jego najbliższej świty, był to rozległy taras, znajdujący się tuż przy arenie, zwany podium.
Rzymscy architekci w doskonały sposób przemyśleli systemy wentylacyjne w budynku a także rozmieszczenie schodów i korytarzy. Przejścia dla tłumu widzów były przestronne, umożliwiając licznym zajęcie miejsc na trybunach w ciągu zaledwie 10 minut od wejścia na teren obiektu. Ponadto pod areną mieścił się pokryty podłogą z drewna labirynt, zaopatrzony w podnośniki i zapadnie, służące do wpuszczania na arenę niebezpiecznych zwierząt i zabierania ich stamtąd. Arenę zaś wyściełano nieprzepuszczającym wody płótnem i zasypywano grubą warstwą piachu, w celu pochłaniania kałuż krwi.
Na terenie Cesarstwa Rzymskiego znajdowało się kilka amfiteatrów, podobnych do Koloseum, stanowiących arenę igrzysk. Kilka z nich przetrwało do dziś, jak na przykład w Al-Dżamm na północy Afryki, w Nimes i Arles we Francji oraz w leżącej na północy Włoch Weronie. Mimo, iż od powstania Koloseum minęły dwa wieki, a sam obiekt ma za sobą zarówno lata świetności jak i upadku jedno jest pewne – Koloseum wciąż robi piorunujące wrażenie!
Historia Koloseum
Budowla znana dziś pod nazwą Koloseum została wzniesiona jako Amfiteatr Flawiuszów. Prace nad obiektem rozpoczęto w 71 r. n. e. na zlecenie Wespazjana, dowódcy wojsk rzymskich, który w 69 r. n.e. został cesarzem Rzymu, pierwszym z rodu Flawiuszów. Miejsce, które wykorzystano pod budowę amfiteatru było wcześniej prywatnym jeziorem na terenie Domus Aurea Nerona. Szacuje się, że podczas budowy Koloseum zużyto 330 ton żelaza i 98 tysięcy metrów sześciennych bloków skalnych trawertynu.
Ważną datą w historii Koloseum było jego uroczyste otwarcie przez Tytusa, syna Wespazjana z rodu Flawiuszy. Trzeba przyznać, że Rzymianie świętowali to wydarzenie z ogromnym rozmachem, gdyż uroczystości trwały 100 dni a pierwsze igrzyska pochłonęły aż 5 tysięcy dzikich zwierząt!
Za panowania cesarza Domicjana, w latach 81 – 96 finalnie ukończono budowę gmachu Koloseum.
Rok 230 to data odnowienia amfiteatru przez Aleksandra Sewera, zaś 248 – huczne obchody 1000 – lecia założenia Rzymu przez Remusa i Romulusa.
Szacuje się, że amfiteatr służył Rzymianom około 400 lat. Za datę ostatniej walki gladiatorów uważa się 404 r. n. e. a ostatniego polowania 523 r. n.e. Problemy ekonomiczne państwa przyczyniły się do zaniechania organizacji igrzysk i wprowadzenia przepisów zakazujących krwawych rozgrywek na arenie.
W roku 442 Rzym nawiedziło silne trzęsienie ziemi, które częściowo zniszczyło gmach Amfiteatru Flawiuszy.
W XIII wieku pod rządami rodziny Frangipanich budynek zostaje zamieniony w zamek o charakterze twierdzy, a w roku 1312 cesarz Henryk VII postanawia przekazać Koloseum w ręce senatu i ludu rzymskiego.
Wiek XV i XVI to niechlubny okres, w którym niedoceniany gmach amfiteatru stopniowo popada w ruinę. W tym czasie kamienie z elewacji Koloseum są używane jako materiał budowlany. Bloki wyciosane z trawertynu w epoce renesansu służyły między innymi do budowy rzymskich mostów, pałaców a także częściowo Bazyliki świętego Piotra.
W 1744 roku papież Benedykt XIV umieścił we wnętrzu Koloseum krzyż i odprawił pierwszą drogę krzyżową (jednocześnie zakazując czerpania materiału skalnego z amfiteatru). Uroczystości obchodzone aż do upadku Państwa Kościelnego w 1870 r. miały przypominać, jak wielu pierwszych chrześcijan zginęło na arenie w czasie rzymskich igrzysk. Obecnie tradycyjna rzymska droga krzyżowa (wznowiona w 1964 r. przez papieża Pawła VI) pod przewodnictwem namiestnika kościoła katolickiego odbywa się co roku w Wielki Piątek.
Ciekawą datę w historii obiektu stanowi 1870 rok, kiedy to ze ścian Koloseum usunięta zostaje roślinność. Gdy przez lata amfiteatr niszczał, w jego ruinach wytworzyły się warunki sprzyjające rozwojowi bujnej roślinności, która gęsto oplotła ściany amfiteatru. Botanicy badający to zjawisko doliczyli się 420 gatunków roślin w Koloseum!
W roku 1980 Koloseum zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Ważną datą w historii zabytku jest 7 lipca 2007 r., gdy Koloseum trafiło na listę 7 nowych cudów świata, w towarzystwie indyjskiego Tadż Mahal, Wielkiego Muru Chińskiego, Machu Picchu w Peru, posągu Chrystusa Zbawiciela z Rio de Janeiro w Brazylii, Chichen Itza w Meksyku oraz jordańskiej Petry.
Zwiedzanie Koloseum
Skalę Koloseum i wrażenie, jakie robi na zwiedzających trudno opisać za pomocą nawet najwspanialszych słów. Dlatego najlepszą metodą jest po prostu zobaczenie jego murów na własne oczy, ale dopiero wejście wewnątrz antycznej areny pozwoli na pełne zapoznanie się z historią tego miejsca. I warto, by każdy turysta, który trafi do Wiecznego Miasta odwiedził starożytny amfiteatr ufundowany przez Flawiuszów choćby raz w życiu. Wielu obieżyświatów bierze sobie tą radę do serca. Świadczy o tym fakt, iż każdego roku antyczną arenę odwiedza nawet ponad 6 milionów turystów z całego świata!
Wejście do Koloseum znajduje się przy „Sperone Valadier”, w pobliżu Łuku Konstantyna a sam obiekt leży pod adresem Piazza del Colosseo. Korzystając z rzymskiej komunikacji miejskiej dotrzemy do obiektu metrem linii B lub linią tramwajową nr 3. Wysiąść należy na przystanku „Colosseo”. Zwykle przy wejściu do obiektu gromadzi się dosyć dużo osób, warto więc zwracać uwagę na telefony czy portfele, gdyż kieszonkowcy chętnie korzystają z takich „okazji”.
Przygotowując się do zwiedzania amfiteatru należy pamiętać także, że obecnie w kasie nie da się kupić biletów wstępu. Obowiązują wyłącznie dokonywane wcześniej internetowe rezerwacje. Przy wejściu sprawdza się rezerwację i „Green Pass” (stan na luty 2022). Turyści przechodzą także kontrolę bezpieczeństwa za pomocą bramek z wykrywaczem metali, podobną do tej na lotniskach. Na liście przedmiotów niedozwolonych znajdują się między innymi szklane opakowania, produkty w sprayu, alkohol, walizki i duże plecaki. Uwaga, ze względu na brak przechowalni bagażu pracownicy Koloseum dają możliwość wyrzucenia niedozwolonych przedmiotów lub rezygnację ze zwiedzania. Do zwiedzania trzeba być więc odpowiednio przygotowanym – zabrać ze sobą jedynie mały plecak lub torebkę. Mimo, iż Koloseum to miejska atrakcja turystyczna, warto mieć na nogach wygodne, sportowe buty. Podłoże wewnątrz obiektu bywa nierówne.
Ze względu na rangę zabytku turyści muszą ściśle przestrzegać obowiązujących reguł. Najdrobniejsza próba organizacji pikniku wewnątrz gmachu czy jego zaśmiecanie najprawdopodobniej zakończą się mandatem.
Zwiedzanie Koloseum można zorganizować indywidualnie lub grupowo. Obecnie grupy mogą liczyć maksymalnie 50 osób. Warto skorzystać z opcji zbiorowej z przewodnikiem, który przybliży nam fakty dotyczące obiektu. O usługę przewodnika warto zadbać już na etapie rezerwacji biletu. Wówczas należy kupić bilety za pośrednictwem agencji, gromadzących przewodników władających różnymi językami. Chęć dołączenia do grupy z pilotem na miejscu może skończyć się na tym, że wysłuchamy opowieści o amfiteatrze w języku włoskim. Zaś podczas zwiedzania na własną rękę istnieje możliwość wypożyczenia audioprzewodnika lub przewodnika audio – video.
Pamiętać należy także o tym, że to jaki rodzaj biletu zarezerwujemy zdecyduje o możliwości lub niemożliwości wejścia na arenę i korytarze znajdujące się pod nią.
Zwiedzanie Koloseum z pewnością zapodanie w pamięci na długo, skłaniając do podziwu nad potęgą Rzymskiego Cesarstwa i refleksji, czy krwawe igrzyska rzeczywiście były starożytnym potrzebne.
Bilety, ceny i godziny otwarcia
Obywatele Cesarstwa Rzymskiego mieli bezpłatny wstęp na odbywające się w Amfiteatrze Flawiuszy igrzyska. Dzisiaj turyści pragnący zajrzeć do środka Koloseum muszą mieć przy sobie ważny bilet (wystarcza okazanie biletu elektronicznego na ekranie telefonu). I tak osoba dorosła może wykupić zwykły bilet – jednorazową wejściówkę w cenie 16,00 EUR, która jest ważna przez 24 godziny od pierwszego wejścia na teren obiektu i obowiązuje także na sąsiadujący z Koloseum kompleks archeologiczny Forum Romanum – Palatyn. Uwaga, ten rodzaj biletu nie uprawnia do wejścia na arenę i do podziemi.
Druga opcja „Full experience” to ważny 48 godzin bilet w cenie 22,00 EUR. Rozbudowany wariant biletu umożliwia, oprócz wejścia do Koloseum i na Forum Romanum – Palatyn także zwiedzenie areny amfiteatru, podziemnych kondygnacji (gdzie w czasach igrzysk przetrzymywane były lwy i inne dzikie zwierzęta) i dodatkowych obiektów na terenie Forum – Oratorium Męczenników Quaranta, Muzeum Palatyńskiego, fasady Domu Augusta i Schola Praeconum.
Bilet ulgowy w cenie 2,00 EUR to rozwiązanie dedykowane wszystkim obywatelom Unii Europejskiej w przedziale 18 – 25 lat. Sprzedawany jest po okazaniu dokumentu tożsamości, potwierdzającego wiek.
Wejście bezpłatne to przywilej, z którego mogą skorzystać dzieci i młodzież, którzy nie ukończyli jeszcze 18 roku życia.
Uwaga, jeśli mieścimy się w kategorii wiekowej umożliwiającej bezpłatne wejście na teren Koloseum, musimy pobrać bezpłatny bilet wstępu! Jest on niezbędny dla każdej osoby, nawet dla niemowląt!
Aktualne godziny otwarcia amfiteatru i ceny biletów zawsze warto sprawdzać na bieżąco, pod adresem: Bilety i wejście – Koloseum (il-colosseo.it). Obecnie do końca lutego 2022 r. Koloseum, podobnie jak sąsiadujący z nim kompleks Forum Romanum – Palatyn jest czynne dla zwiedzających codziennie w godzinach 09:30 – 16:30.
Od 1 marca do 16 marca 2022 r. obiekt będzie otwarty w godzinach 09:30 – 17:30, zaś od 17 marca do 31 marca 2022 r. godziny te zostaną wydłużone 09:30 – 19:15. Różnice w czasie zamknięcia są warunkowane godziną zachodu słońca w Rzymie. Przyjmuje się, że Koloseum jest zamykane na jedną godzinę przez ukryciem się słońca za horyzontem.
Ostanie grupy zwiedzających są wpuszczane do obiektu zawsze na godzinę przez zamknięciem.
Obecnie obowiązuje wcześniejsza rezerwacja biletów przez Internet i turyści mają możliwość wejścia do Koloseum tylko i wyłącznie o godzinie, która wskazali podczas rezerwacji. Zalecane jest stawienie się 15 min przed zgłoszoną godziną.
Noclegi
Jeżeli planujecie zwiedzanie Koloseum, ale jeszcze nie macie zabookowanego noclegu w Rzymie, to poniżej znajdziecie najlepsze mapę z noclegami z booking.com:
Booking.com
