Położona w północnych Włoszech Parma jest miastem o niezwykle bogatej przeszłości, sięgającej ok. 183 roku przed naszą erą. Przez te wszystkie lata wielokrotnie zmieniała władców i była niemym świadkiem wielu historycznych zawirowań. Co warto zobaczyć w tym włoskim mieście i z czego jest ono najbardziej znane?
Parma to miasto, które przeszło długą i wyboistą drogę, od kolonii rzymskiej, przez panowanie wpływowych europejskich rodów, władzę Francuzów i Hiszpanów, aż do czasów współczesnych, gdy – jakby zmęczone burzliwą przeszłością – postanowiło trwać spokojnie z dala od tłocznych kurortów. Choć miasto ma tak wielowiekową przeszłość, niewiele się w nim zachowało z wczesnego okresu rozwoju – jest tak przede wszystkim dlatego, że na przestrzeni kolejnych stuleci miasto było wielokrotnie niszczone wskutek działań wojennych, by następnie powstać z ruin i odrodzić się na nowo. Najwięcej zabytków, które zachowały się w Parmie, pochodzi z okresu średniowiecza i renesansu – entuzjaści tych epok w architekturze powinni koniecznie odwiedzić miasto i nasycić się jego bezpretensjonalnym pięknem.
Atrakcje – co warto zwiedzić w mieście?
Tradycyjnie, jak w przypadku wielu włoskich miast, zwiedzanie warto rozpocząć od Piazza Duomo, przy którym skoncentrowanych jest wiele tutejszych atrakcji. Co ciekawe, Piazza Duomo nie jest uważany za główny plac miasta – ten status jest przypisany do Piazza Garibaldi, placu usytuowanego w sercu Parmy.
Duomo di Parma – katedra w Parmie
Położona na starym mieście katedra z XII wieku jest jednym z najbardziej reprezentatywnych przykładów architektury romańskiej we Włoszech. Z zewnątrz budynku największą uwagę przyciąga fasada z licznymi łukami i potężnym portalem oraz wysoka dzwonnica ze strzelistym zwieńczeniem. Budynek można opisać jako monumentalny, ale dość oszczędny w formie, co jest charakterystyczne dla stylu romańskiego. Wewnątrz spotkamy więcej spektakularnych zdobień, takich jak renesansowe dzieła w bocznych kaplicach, czy mozaiki z okresu wczesnego chrześcijaństwa, które można podziwiać w kryptach katedry. Największe wrażenie robi jednak sklepienie kopuły, na którym widnieje misterny fresk autorstwa wybitnego parmeńskiego artysty, Antonio da Correggio. Fresk przedstawia Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny, która jest patronką świątyni.
Na zwiedzenie katedry warto zarezerwować sobie ok. godzinę, która pozwoli na spokojne obejrzenie obiektu z zewnątrz, jak i od środka oraz zrobienie kilku pamiątkowych zdjęć.
Baptysterium w Parmie
Dosłownie kilkanaście metrów od katedry znajduje się kolejny okazały budynek sakralny o niezwykle ciekawej formie. Marmurowe baptysterium ma postać oktagonalnej, potężnej budowli, przypominającej nieco basztę, z licznymi łukami, ozdobnym portalem i strzelistymi wieżyczkami w górnej części. Budowa baptysterium rozpoczęła się pod koniec XII wieku i trwała prawie 100 lat, przez co zabytek posiada wyraźne cechy zarówno stylu romańskiego, jak i gotyckiego.
Nad powstaniem budowli pracował słynny włoski rzeźbiarz Benedetto Antelami, odpowiedzialny m.in. za biblijne płaskorzeźby na drzwiach. Ten sam artysta jest też autorem rzeźby w pobliskiej katedrze Duomo di Parma.
Wnętrze baptysterium jest bardzo bogato zdobione – znajdują się w nim barwne freski z XIII i XIV wieku – na każdą z ośmiu ścian budynku przypada osobny fresk. W wyżej położonych partiach wnętrza znajdują się marmurowe posągi oraz obrazy religijne.
Godziny otwarcia i cennik
- Baptysterium jest otwarte od poniedziałku do niedzieli w godzinach 10.00-18.00.
- Koszt wstępu to 12€ dla osoby dorosłej
- Koszt wstępu dla studentów, osób powyżej 65 roku życia i nauczycieli to 10€
- Osoby poniżej 13 roku życia mogą zwiedzać budynek za darmo
Palazzo della Pilotta
W odległości zaledwie 400 metrów od baptysterium znajduje się Palazzo della Pilotta, ogromny kompleks architektoniczny wzniesiony nad brzegiem rzeki, w otoczeniu zieleni. Budynek powstał pod koniec XVI wieku i pełnił on różne funkcje – m.in. pałacu królewskiego oraz dworu, a rozległy dziedziniec służył swego czasu jako boisko do gry w piłkę.
Monumentalny pałac nigdy nie został dokończony, co widać po jego fasadzie, która miejscami posiada misterne zdobienia, kontrastujące z gładkim, pozbawionym detali kamieniem. Na terenie obiektu znajdują się 3 ważne atrakcje turystyczne: galeria narodowa (muzeum sztuki i archeologii, a także muzeum druku), historyczny teatr Farnese oraz biblioteka. Największą gratką dla wielbicieli włoskiej sztuki będzie zdecydowanie muzeum, w którym znajdują się prace malarzy z regionu, jak również artystów z Toskanii i Wenecji. Jedną z najważniejszych pozycji w zbiorach muzeum jest dzieło Leonarda da Vinci o nazwie „Testa di fanciulla detta la scapigliata”.
Godziny otwarcia i cennik
- Kompleks jest czynny od wtorku do niedzieli w godzinach: 10.30-18.30
- Koszt biletu dla osoby dorosłej powyżej 25 roku życia to 10€
- Koszt biletu dla osób w wieku 18-25 lat to 2€
- Osoby do 17 roku życia mogą zwiedzać to miejsca za darmo
Chiesa di Santa Maria Della Steccata – sanktuarium w Parmie
Wystarczy 350-metrowy spacer z Palazzo della Pilotta, by dotrzeć do następnej oszałamiającej budowli, która wielbicieli fresków wprawi w prawdziwy zachwyt. Sanktuarium w Parmie jest renesansowym budynkiem o symetrycznym kształcie, boki mają formę wież o półokrągłej konstrukcji, a całość sprawia wrażenie bardzo dopracowanej i kompletnej.
Wnętrze sanktuarium jest niezwykle bogate – uwagę zwracają rozbudowane, barwne freski oraz sufity pokryte złotymi detalami. Największe wrażenie robi duży fresk nad ołtarzem i sąsiadujący z nim fresk na suficie. Pierwszy z nich przedstawia Koronację Najświętszej Marii Panny, a drugi Pokłon Trzech Króli. Autorem fresków jest XVI-wieczny artysta Michelangelo Anselmi.
Sanktuarium jest czynne od 9.00 do 18.00, wstęp do obiektu jest bezpłatny.
Parco Ducale – Park Książęcy
Po drugiej stronie rzeki, zaledwie 600m od Palazzo della Pilotta, znajduje się rozległy, zabytkowy kompleks parkowy, który jest wspaniałym miejscem do odwiedzenia dla rodzin z dziećmi oraz turystów szukających atrakcyjnego kierunku na poobiedni spacer. Historia tego miejsca sięga połowy XVI wieku – wówczas zaprojektowano tu charakterystyczną dla Parku Książęcego architekturę krajobrazu, opierającą się w dużej mierze na drzewach. Koncepcja została rozbudowana w XVIII wieku – dziś jest mieszanką różnych wpływów, znajdują się tu rzeźby znanych artystów i liczne nawiązania do stylu francuskiego i angielskiego.
Na terenie parku znajdują się majestatyczna fontanna, ruiny budowli sakralnej, jak również renesansowe zabytki – Pałac Książęcy i Palazzetto Eucherio Sanvitale. Wnętrza pałaców są zdobione licznymi dziełami sztuki, takimi jak freski i obrazy olejne. Znajdują się tu również udogodnienia dla odwiedzających, takie jak m.in. plac zabaw dla dzieci, kawiarnia, tory sportowe oraz strefa dla psów.
Informacje, cennik, godziny otwarcia
- Park jest udostępniony do zwiedzania bez opłat.
- Godziny otwarcia to: od 7.00 do 20.00 w miesiącach od listopada do marca i od 6.00 do 24.00 w pozostałe miesiące.
Teatro Regio
W połowie pieszej wędrówki pomiędzy Palazzo della Pilotta a Sanktuarium Santa Maria della Steccata znajduje się XIX-wieczny Teatr Książęcy, zaprojektowany i wybudowany przez architekta Nicola Bettoli, na zlecenie księżnej Marii Ludwiki. Teatr wzniesiono na terenie dawnego klasztoru z IX wieku, a w 1848 roku zmieniono jego nazwę na Teatro Regio. Budynek posiada neoklasycystyczną fasadę, w środku znajduje się wielka sala z majestatyczną galerią, a także mały teatr, udekorowany przez parmeńskich artystów. Nad aranżacją teatru pracowali tacy włoscy twórcy jak Girolamo Magnani (scenograf i dekorator), czy Gian Battista Borghesi (malarz i scenograf).
Godziny otwarcia i cennik
- Koszt biletu wstępu do teatru to 5€.
- od stycznia do czerwca i od września do grudnia: wtorki i środy od 10.00 do 13.00 i od 15.00 do 17.30, czwartki, piątki i soboty od 9.00 do 13.00 i od 15.00 do 17.00
- w lipcu zwiedzanie jest możliwe w poniedziałki i wtorki od 9.00 do 13.00 i od 17.00 do 18.30, w środy, czwartki i piątki od 9.00 do 13.00 i od 16.30 do 18.30
- w sierpniu teatr jest zamknięty
Jak dojechać do Parmy?
Do Parmy z Polski najłatwiej jest się dostać tanimi liniami lotniczymi przez Mediolan lub Bolonię. Samoloty Ryanair latają na tych trasach z wielu miast wojewódzkich. Na lotnisko w Bergamo możemy się dostać między innymi samolotem z Warszawy, Wrocławia, Krakowa, Katowic, Gdańska i Poznania. Ceny biletów zaczynają się od kilkunastu złotych. Z lotniskiem bolońskim mają natomiast połączenie takie polskie miejscowości jak Warszawa, Wrocław, Katowice i Kraków. Ceny połączeń są podobne jak w przypadku lotów do Mediolanu.
Podróż do Parmy przez Mediolan będzie miała zbliżony czas do tej przez Bolonię. Mediolan jest popularnym centrum przesiadkowym dzięki bardzo dobremu połączeniu lotniska Bergamo z centrum stolicy mody, skąd na pokładzie pociągu można się dostać bezpośrednio w wiele różnych włoskich regionów, w tym do Parmy. Kursów w ciągu dnia jest wiele, więc nie trzeba się nastawiać na długie oczekiwanie na przesiadkę.
Jeśli swą podróż chcemy zacząć jednak od lotu z Polski do Bolonii, z lotniska Marconi odjeżdżają busy, na których trasie znajduje się główny dworzec kolejowy w mieście. Lotnisko jest dobrze skomunikowane z centrum, a busy jeżdżą tu kilka razy na godzinę.
Parma: pogoda
Parma jest miastem o klimacie umiarkowanym, gdzie między porą letnią i zimową występują spore różnice. Charakterystyczną cechą miasta są stosunkowo duże jak na Włochy opady deszczu, zwłaszcza w okresie jesiennym – średnia miesięczna opadów już w październiku przekracza znacząco 150mm, by w listopadzie i grudniu osiągnąć nawet 200mm. Miesiące od stycznia do kwietnia wypadają pod tym względem niewiele lepiej – średnia miesięczna suma opadów nadal przekracza 100mm. Najkorzystniejsze miesiące do odwiedzenia Parmy to okres od późnej wiosny do późnego lata, mniej więcej od maja do września.
Najcieplejszym miesiącem jest lipiec, gdy średnia temperatura dobowa wynosi prawie 25 stopni Celsjusza. Sierpień jest tylko minimalnie chłodniejszy. Od maja do końca września temperatura w dzień wynosi tu zwykle ponad 20 stopni Celsjusza, letnie noce są przyjemne i z reguły nie przynoszą dużych upałów. Najzimniejszym miesiącem w Parmie jest styczeń – średnia temperatura wynosi wówczas 3 stopnie Celsjusza.
Kuchnia – co zjeść w Parmie?
Miasto słynie przede wszystkim z popularnych na całym świecie wyrobów regionalnych – szynki prosciutto i sera Parmigiano Reggiano, czyli parmezanu. Stanowią one aromatyczny dodatek do wielu dań włoskiej kuchni. Długodojrzewające specjały z Parmy to nie jedyne kulinarne skarby pochodzące z tych stron, należą do nich również ravioli i tortellini z różnymi typami nadzienia.
Do popularnych dań regionalnych należy Spalla Cotta, czyli rodzaj wędliny dojrzewającej przez ok. 1-2 miesiące. Tę wędlinę przygotowuje się z łopatki wieprzowej, która doprawiana jest solą, pieprzem, cynamonem, gałką muszkatołową oraz czosnkiem.
Kolejną tradycyjną potrawą z regionu jest danie makaronowe o nazwie Tortelli d’erbetta. Makaron tortelli, którego ciasto wyrabiane jest z mąki, jajek i soli, wypełniany jest farszem, składającym się z ricotty, jajek, szpinaku, parmezanu i gałki muszkatołowej. Tortelli gotuje się we wrzącej wodzie i podaje z roztopionym masłem.
Noclegi w Parmie
Jak na włoskie standardy, Parma nie jest drogim miastem. Znaleźć tu można wygodny nocleg nawet w szczycie sezonu, a ceny zbliżone są do tych, które latem uświadczymy w polskich miejscowościach turystycznych. Przykładowo, za dwuosobowy pokój z prywatną łazienką, zlokalizowany 400 metrów od centrum zapłacimy na początku sierpnia od 52€.
Baza noclegowa w Parmie składa się przede wszystkim z prywatnych apartamentów, hotele zdają się grać w tym mieście drugie skrzypce. Gdy zależy nam na nocowaniu w dobrym, czterogwiazdkowym hotelu, ceny za pokój z wliczonym śniadaniem zaczynają się od 65€, ale na ogół są to obiekty, które znajdują się kilka km od centrum. Ceny noclegu będą wyższe i zaczną się od ok. 85€, jeśli hotel ma być bliżej głównych atrakcji Parmy.
Ceny przed ścisłym sezonem, np. na początku czerwca (który pod względem temperatury, jak i stosunkowo niewielkich opadów, jest dobrych miesiącem na odwiedzenie Parmy) są zbliżone do tych w lipcu i sierpniu.
Poniżej znajdziecie mapę z noclegami z bookinga:
Booking.com
