„Raj na ziemi”, takim mianem lord Byron, jeden z najwybitniejszych poetów epoki romantyzmu określił pięć rybackich wiosek tworzących Cinque Terre. Monterosso al Mare, Vernazza, Corniglia, Manarola i Riomaggiore są niejako przyklejone do urwistego, skalistego brzegu na północy zatoki La Spezia, tworząc wraz z turkusowymi wodami dramatyczną scenerię. Krajobraz Cinque Terre, który raz wspina się po skałach, prowadząc do kolorowych miasteczek a raz gwałtownie schodzi w dół, w kierunku maleńkich zatoczek, zapiera dech w piersiach. Od czasów Byrona ten uroczy zakątek nie stracił nic ze swojej oszałamiającej urody.
Cinque Terre znajduje się w Ligurii, północno – zachodnim regionie Włoch w prowincji La Spezia. Niezwykły obszar łączący atrakcje przyrodnicze i perły architektury jest chroniony w postaci Parku Narodowego Cinque Terre. Obszar blisko 10 kilometrowego wybrzeża kryje w sobie dziesiątki widokowych ścieżek, wiekowe kościoły i malowniczo położone plaże. Jeśli więc lubimy trekking, wynagradzający wędrówkę jednymi z najpiękniejszych pejzaży na ziemi albo chcemy wypić lampę włoskiego wina w restauracjach ze spektakularnymi widokami, Cinque Terre to wymarzone miejsce na wyjazd właśnie dla nas! Zapraszamy do lektury przewodnika po Cinque Terre!
Historia Cinque Terre
Miasteczka określane wspólną nazwą Cinque Terre mogą poszczycić się wielowiekową historią. I jak dziś odwiedzają je turyści, tak kiedyś chętnie do tego malowniczego zakątka zaglądali piraci.
XI wiek
Na tereny dzisiejszych „Pięciu Ziem” zaczynają napływać z głębi lądu pierwsi osadnicy, poszukujący odpowiednich warunków do uprawy oliwek i winorośli. Z czasem rolnicza ludność zaczyna zajmować się także rybactwem. W okresie średniowiecza rozwijające się miasteczka stawiają kościoły i pierwsze fortyfikacje.
XVI wiek
To burzliwy okres napaści tureckich piratów i rozbudowa systemu wież obronnych i fortyfikacji, mających chronić ludność przed morskimi rabusiami.
XVII wiek
XVII wiek jest okresem upadku wyniszczonych ciągłymi atakami od strony morza miasteczek.
XIX wiek
Do Cinque Terre zostaje doprowadzona linia kolejowa. Od tego momentu rozpoczyna się odrodzenie zrujnowanych osad a z czasem turystyczna fascynacja tym miejscem, która trwa do po dziś dzień.
XX wiek
W 1997r. Cinque Terre dostępuje zaszczytu wpisania na listę UNESCO (razem z Porto Venere i kilkoma przybrzeżnymi wyspami). W 1999 r. w celu ochrony walorów przyrodniczych i efektów wielowiekowego osadnictwa ludności zostaje podjęta decyzja o powołaniu do życia Parku Narodowego Cinque Terre.
Trekking – trasy
Cinque Terre to prawdziwy raj dla miłośników pieszych wycieczek. Zapierające dech w piersiach widoki można podziwiać wybierając jedną z trzech podstawowych opcji trekkingu: niewymagającą Lazurową Ścieżkę o długości 12 km, Drogę Świętych lub najbardziej wymagającą Wysoką Ścieżkę o długości 40 km. W rzeczywistości możliwości trekkingu jest o wiele więcej. Przedstawione to trasy są najważniejszymi drogami przeznaczonymi do uprawiania turystyki pieszej.
Lazurowa Ścieżka
Lazurowa Ścieżka, to położona najbliżej morza trasa najłatwiejsza i co za tym idzie najbardziej popularna. Jest złożona z czterech fragmentów, łączących wszystkie „terre”. Uwaga, obecnie fragment odcinka Manarola – Riomaggiore, czyli tak zwana Via dell Amore jest częściowo zamknięty, po wystąpieniu osuwiska skalnego. Wejście na ścieżkę jest odpłatne. Cena w zależności od dostępności odcinków waha się w granicach 5 – 7 EUR.
Wysoka Ścieżka
Wysoka Ścieżka stanowi bardziej rozbudowaną trasę, biegnącą poprzez szczyty wzgórz Parku Narodowego Cinque Terre, łącząc Portovenere z Levanto. Jej całkowita długość wynosi około 40 km i można ją podzielić na 5 etapów: Fort Muzzerone, Wzgórza Telegrafo – Cigoletta, Cigoletta – Termine, Termine – Cypel Mesco, Cypel Mesco – Levanto.
Droga Świętych
Trzecia ze wspominanych ścieżek, zwana Drogą Świętych ma łączną długość 8 km i stanowi idealną drogę na rower lub wózek. Ta ciekawa trasa łączy kościoły Riomaggiore „Montenero” i Manaroli „Salute”, dając możliwość zrobienia „pętelki”. Podobnie jak Wysoka Ścieżka „Droga Świętych” nie wymaga opłat za wejście.
Cinque Terre Card
Mówiąc o biletach wstępu, nie sposób pominąć możliwości zakupu Cinque Terre Card. Karta turystyczna kosztuje obecnie 7,50 EUR w wersji obejmującej korzystanie z elektrycznych autobusów pomiędzy atrakcjami „Pięciu Ziem”, wejście na Lazurową Ścieżkę, wstęp do niektórych muzeów oraz dostęp do wi-fi. Cinque Terre Card w wariancie rozbudowanym o nieograniczone przejazdy kolejowe na odcinku La Spezia – Levanto to koszt 18,20 EUR (luty 2022). Dzieci, rodziny i seniorzy mogą liczyć na zniżki przy zakupie. Miejscem właściwym do nabycia karty są dworce regionalnej kolei, punkty informacji turystycznej, punkty poboru opłat na odcinki Lazurowej Ścieżki.
Jak dojechać do Cinque Terre?
Do miasteczek można dojechać własnym samochodem albo skorzystać z usług włoskiej kolei. Dostępna jest także opcja promów wycieczkowych, dopływających do przystani Cinque Terre.
Dojazd pociągiem
Najwygodniejszym środkiem transportu, którym dotrzemy do Cinque Terre jest pociąg. Pięć miasteczek leży na trasie kolejowej Genua – La Spezia. Podróż najlepiej rozpocząć w Genui lub Pizie. Z Genui do Cinque Terre kursuje pociąg bezpośredni, dojazd z Pizy wymaga przesiadki w La Spezi. Warto wspomnieć, że pociągi kursują średnio co pół godziny, a w sezonie (koniec marca – początek listopada) dzięki dodatkowym pociągom „Cinque Terre Express” (La Spezia-Levanto) nawet częściej. Aktualny rozkład jazdy znajdziemy pod tym adresem. Obecnie koszt jednorazowego przejazdu to wydatek 4,00 EUR.
Kolej regionalna to dobra opcja nie tylko dotarcia do Cinque Terre, ale także przemieszczania się pomiędzy poszczególnymi miasteczkami. Możemy zastosować mieszaną formę zwiedzania i niektóre odcinki pokonać koleją, a na innych skorzystać z tras trekkingowych.
Dojazd samochodem
Zwolennicy dojazdu autem mogą być nieco rozczarowani, ponieważ w miasteczkach obowiązuje zakaz wjazdu samochodami. Wyznaczone są parkingi znajdują się poza miasteczkami, są drogie i w sezonie bardzo zatłoczone. Z tego względu jeśli nie musimy zabierać auta, lepiej wybrać pociąg, który dowozi turystów do każdej z urokliwych osad.
Prom do Cinque Terre
Alternatywą dla transportu lądowego jest także prom, kursujący na odcinku La Spezia – Levanto. Przystanie promowe znajdują się w Riomaggiore, Manarola, Vernazzie i Monterosso. Prom nie dopływa do Corniglii. Połączenie morskie jest dostępne od końca marca do końca października i jest ciekawym rozwiązaniem, aby zobaczyć Cinque Terre z innej perspektywy.
Zwiedzanie miasteczek Cinque Terre
Wybrzeże liguryjskie ma kształt bumerangu, na którym rozsiało się pięć dawnych rybackich osad, „pięć ziem”, z których każda jest niesamowita i jedyna w swoim rodzaju, dlatego planując zwiedzanie nie warto rezygnować z żadnej z nich. Osady są połączone trasami pieszymi, koleją i częściowo promem. Co zatem ma do zaoferowania każde z miasteczek? I które z nich zrobi na nas największe wrażenie?
Monterosso al Mare
Pełna nazwa pierwszego z miasteczek Cinque Terre brzmi Monterosso al Mare. Oprócz tego, że jest największa, wyróżnia się od pozostałych tym, że posiada kilka piaszczystych plaż. Miasteczko, otoczone wzgórzami porośniętymi winoroślą, gajami oliwnymi i cytrynowymi stanowi kwintesencję śródziemnomorskiego pejzażu. Cytryny pełnią z resztą ważną funkcję w mieście – mówi się, że tradycja wytwarzania słynnego trunku limoncello wywodzi się właśnie z tych okolic. Co więcej kwaśne owoce doczekały się nawet swojego święta. Sagra dei limoni odbywa się w każdą trzecią sobotę maja. Kulinarnie Monterosso słynie także z wybornych anchois, przyrządzanych w winie, które możemy skosztować w jednej z klimatycznych, lokalnych restauracji.
Oprócz odpoczynku na plaży i kulinarnych rozkoszy Monterosso ma do zaoferowania kilka intersujących zabytków architektonicznych, takich jak Kościół św. Jana Chrzciciela z 1200 r., z dzwonnicą, która kiedyś była jedną z 13 wież strażniczych, tajemniczą Kaplicę Mortis et Orationis czy Wieżę Olrzyma, przedstawiającą boga morza – Neptuna. Warto wspiąć się także na wzgórze San Cristoforo, na którym stoi Kościół św. Franciszka. Przy kościele znajdziemy figurę świętego z wilkiem – to miejsce z najwspanialszą panoramą na zatokę.
Vernazza
Vernazza to kolejne miasteczko parku narodowego, położone na skalistym cyplu, oblanym z trzech stron morzem. Jego spektakularne położenie jest równie niezwykłe, jak cenne historycznie zabytki tworzące jego strukturę. Z pewnością godny uwagi jest najstarszy budynek w mieście – romański Kościół św. Małgorzaty Antiocheńskiej, nieco późniejszy Kościół św. Franciszka czy tak zwany „pałac z galeriami”, gdzie przy różnych okazjach lubią się gromadzić autochtoni. Uwadze turystów nie umknie także zamek A. Dori ze słynną wieżą Belforte, stanowiącą wizytówkę osady.
Ciekawostkę stanowi fakt, iż słynna wytwórnia filmów dla dzieci Disney/Pixar zainspirowała się malowniczą Vernazzą, tworząc animację „Luca” z 2021r.
Corniglia
Corniglia to jedyne „terre”, które nie ma przystani promowej, a do tego dotarcie do miasteczka od przystanku kolejowego wymaga od turystów zadania sobie nieco trudu (wspinaczka po stromych schodach, albo przesiadka do elektrycznego autobusu). Te dwa czynniki przekładają się na ilość turystów w miasteczku i najbardziej spokojną atmosferę. Do tego w Corniglii można obserwować codzienność lokalnej ludności, bardziej pochłoniętej pielęgnacją winorośli i drzewek oliwnych niż obecnością turystów.
Położona na wysokości 100 m.n.p.m. osada przypadnie więc do gustu wszystkim, którzy cenią sobie mniejszą ilość podróżnych spotkanych podczas zwiedzania. Tutaj także mamy największą szansę na autentyczną interakcję z mieszkańcami miasta. Jeśli oczywiście nie pochłonie nas do reszty rozległa panorama sporej części Cinque Terra, robienie zdjęć oraz zwiedzanie zabytków sakralnych, rodem ze średniowiecza – Kościoła św. Piotra czy Kaplicy Biczowników św. Katarzyny.
Manarola
Manarola rozpościera się na dwóch stromych zboczach, urywających się tuż nad wodami Morza Liguryjskiego. Będąc tutaj warto zajrzeć do XIV – wiecznego Kościoła św. Wawrzyńca, ze słynną rozetą na fasadzie, wykonaną z białego, carraryjskiego marmuru. Inne architektoniczne osobliwości miasteczka to ruiny XIII – wiecznej twierdzy, zabytkowy młyn z kołem oraz szpital San Rocco. Zejśćie w dół, ku zatoczce zakończy się zaś odkryciem małego, ale za to niezwykle uroczego portu.
Co roku od 8 grudnia do końca stycznia w Monaroli można oglądać największą na świecie Szopkę Bożonarodzeniową, na którą składa się 300 figur realnych rozmiarów i niezliczona ilość kolorowych światełek. Będąc w miasteczku warto wstąpić na drinka lub przekąskę do baru Nessun Dorma. Prawdopodobnie nigdy nie zdarzyło nam się usiąść w knajpie z takim widokiem, która dodoatkowe oferuje uczciwe (jak na Cinue Terre) ceny.
W Manaroli swój początek bierze szalenie malownicza i dostępna dla każdego ścieżka Via dell Amore. Piesza ścieżka łączyła Manarolę z Riomaggiore. Obecnie, po osuwisku z 2012r. jest remontowana. Lokalne władze deklarują chęć jej ponownego otwarcia już w 2023r. Uwaga! W związku z prowadzonymi pracami obecnie nie ma możliwości trekkingu na trasie Manarola – Riomaggiore!
Riomaggiore
Riomaggiore różni się nieco od pozostałych. Może dlatego, że założyli je uciekający przed szubienicą Grecy, a nie jak pozostałe „ziemie” okoliczni Rzymianie? W tej osadzie od wieków stoją domy, w których na ostatnim piętrze, od tyłu budynków są dodatkowe wyjścia, którymi mieszkańcy ewakuowali się podczas napaści od strony morza. W rybackiej dzielnicy można spotkać miejscowych mężczyzn, którzy w cieniu zielonych okiennic prowadzą niekończące się włoskie dyskusje.
Miłośnicy architektury zainteresują się zapewne Kościołem św. Jana Chrzciciela, który ma marmurową rozetę, podobną do tej w Kościele św. Wawrzyńca w Manaroli i zajrzą do centrum kultury, które pełniło najróżniejsze funkcje – od obronnego zamku aż po napoleoński cmentarz. Nie rezygnujmy także ze spaceru na maleńką, kamienistą plażę!
Atrakcje
Największą atrakcją okolicy są oczywiście miasteczka stanowiące „Pięć Ziem”. Zabytki architektury w postaci historycznych kościołów, pomników i kolorowych zabytkowych domów prezentują się bardzo atrakcyjnie w otoczeniu śródziemnomorskiej przyrody i lazurowych wód zatoczek. Zapierające dech w piersiach widoki wielobarwnych budynków, poutykanych na niewielkich skalnych ścianach, o które rozbijają się morskie fale skłaniają do refleksji, czy coś tak pięknego to prawdziwa panorama, czy namalowany na płótnie obraz. Warto niespiesznie spacerować po pełnych uroku uliczkach, wspinać się na wzgórza, obnażające spektakularne widoki, odnajdować ścieżki prowadzące do ślicznych, małych plaż a potem przysiąść przy stoliku restauracji (koniecznie na świeżym powietrzu i z przepięknym widokiem), by delektować się przysmakami włoskiej kuchni, znakomitym winem i romantycznymi pejzażami. W upalne dni nie zapominajmy, że Italia słynie także z najpyszniejszych lodów na świecie!
Osobom, które będą miały niedosyt adrenaliny można polecić rejs promem, trekking po bardziej wymagających trasach pomiędzy miasteczkami a nawet nurkowanie, umożliwiające zobaczenie rafy koralowej. Kiedy przyjeżdżamy z drugą połówką, udajmy się na romantyczny spacer po czynnym odcinku Via dell Amore, by zgodnie z włoską tradycją zawiązać tu kłódkę, mającą symbolizować nierozerwalność związku. Jeśli zostanie nam jeszcze trochę czasu, możemy przy okazji wizyty w tych stronach zajrzeć do równie malowniczego Portovenere.
Plaże
Plaże Cinque Terre są najczęściej skaliste, co nie przeszkadza turystom aby na nich wypoczywać. Woda jest za to krystalicznie czysta, czym zachęca do morskich kąpieli. Jeśli nie przypłynęliśmy w rejon „Pięciu Ziem” promem, zejście na plaże jest obowiązkowe ze względu na inną perspektywę, z której zobaczymy osady. A należy przyznać, że widziane z wysokości poziomu morza robią naprawdę ogromne wrażenie! Dodatkowo w Monterosso i Riomaggiore znajdują się godne polecenia centra nurkowe, które zachęcają do zajrzenia do głębin Morza Liguryjskiego.
Osoby nastawiające się na plażowanie powinny wybrać Monterosso. Miasteczko może poszczycić się największymi plażami na całym Cinque Terre, które posiadają odpowiednią infrastrukturę dla chętnych do opalania. Dodatkowo, odpłatnie można skorzystać z leżaków i parasoli. Poza tym, za samo wejście na każdą z plaż nie są pobierane opłaty.
Noclegi – gdzie spać w Cinque Terre?
Największą i najbardziej ekskluzywną bazę noclegową oferuje Monterosso. Noclegi na terenie każdej z „pięciu ziem” są drogie, dużo wyższe niż w innym miejscach i tak nie najtańszych Włoch. Niewątpliwie przebywanie w miasteczkach dostarcza jedynych w swoim rodzaju przeżyć, ale biorąc pod uwagę, że pociągi dojeżdżają do nich od wczesnych godzin rannych praktycznie do północy, nawet nocując poza Cinque Terre można zobaczyć tutejsze wschody i zachody słońca a także poczuć atmosferę tętniących wieczornym życiem knajpek.
I ten wariant noclegu poza Cinque Terre jest zdecydowanie wart polecenia, ponieważ pozwala zaoszczędzić sporą sumę. Decydując się na hotel poza „Terre”, na przykład w Levanto, czy La Spezii zostanie nam w portfelu nawet około 30,00 EUR za każdą noc, a gdy zdecydujemy się na nocleg w campingu, możemy zaoszczędzić jeszcze więcej.
