Na północnym wybrzeżu centralnej części Półwyspu Apenińskiego leży Livorno, miasto, które co roku urzeka turystów swoim złożonym pięknem. Każdy, kogo intryguje niezwykłe połączenie średniowiecznej, monumentalnej zabudowy ze współczesnym charakterem przemysłowego, nadmorskiego miasta, powinien koniecznie postawić sobie Livorno jako cel podróży.
Niezwykłość Livorno widać już w samych liczbach. Miasto jest nieznacznie większe niż serce Toskanii – Florencja – ale ma ponad 2 razy mniejszą gęstość zaludnienia. Nie oznacza to, że życie w Livorno płynie wolno, wręcz przeciwnie. To właśnie tutaj zlokalizowany jest jeden z największych włoskich portów, który czyni to miasto ważnym ogniwem krajowego łańcucha handlowego, a zarazem co roku dostarcza tu setki tysięcy turystów z całego świata.
Choć Livorno sprawia wrażenie podręcznikowego włoskiego miasta o solidnych, średniowiecznych podstawach architektonicznych, to rzeczywistość jest dużo bardziej skomplikowana. Miasto mocno ucierpiało podczas bombardowań w czasie II wojny światowej, dlatego duża część zabudowań została zrekonstruowana na podstawie oryginalnego planu. Dzisiejsze Livorno wprost tętni życiem i łączy w sobie nowoczesną infrastrukturę z historycznym dziedzictwem. Co zobaczyć i robić w Livorno? Zobacz nasz przewodnik po mieście!
Atrakcje w Livorno
To toskańskie miasto portowe oferuje turystom masę atrakcji o zróżnicowanym charakterze. Są tu piękne, skaliste plaże, ciekawe zabytki i galerie sztuki, jak i typowo rozrywkowe miejsca, które ucieszą amatorów nocnego życia.
Porto Industriale i Porto Mediceo
Wycieczkę warto zacząć od portu, który znajduje się na zachodnim krańcu starego miasta. Nowa część portu właściwie nigdy nie zasypia – statki cumują i odpływają, a promy transportują ludzi na pobliskie wyspy – Korsykę, Elbę i Sardynię. Znaczny obszar zajmuje Porto Industriale – to w tej części portu są obsługiwane największe jednostki. Stara część portu, znana również jako Porto Mediceo, przeznaczona jest przede wszystkim dla mniejszych statków, a także dla luksusowych jachtów. Miejsce to jest nie lada gratką dla wszystkich wielbicieli morskiej żeglugi.
Fortezza Vecchia
W północnej części starego portu Livorno znajduje się architektoniczna perełka, której początki sięgają pierwszej połowy XVI wieku. Jest to Fortezza Vecchia – stara forteca, zbudowana w miejscu dawnej twierdzy z XI wieku. Na tle XVI-wiecznej fortecy wyróżnia się wieża o kształcie walca, która była częścią pierwotnego zamku, jaki stał w tym miejscu. Z wieży rozciąga się panorama na port i miasto. Twierdza jest udostępniona dla ruchu turystycznego – ze względu na sąsiedztwo portu jest chętnie odwiedzana przez pasażerów statków wycieczkowych, mających w Livorno tylko krótki postój.
Venezia Nuova
Około 15 minut pieszo od Porto Mediceo znajduje się kolejna ciekawa atrakcja na turystycznej mapie Livorno. Venezia Nuova, bo o niej mowa, sięga swymi początkami XVII wieku. Wówczas powstało zapotrzebowanie na nową dzielnicę, ponieważ populacja Livorno w tamtym okresie systematycznie rosła. Jednak teren, na którym planowano rozbudowę był poprzecinany licznymi fosami, które otaczały mury starego miasta. Wspomniane fosy pełniły ważną rolę w infrastrukturze miasta, ponieważ pozwalały transportować towary bezpośrednio z portu wgłąb lądu. Aby więc zagospodarować ten trudny teren na potrzeby mieszkańców, zapożyczono strategię budowlaną wprost z Wenecji i zaadaptowano ją na lokalne potrzeby. W efekcie powstała jedna z najbardziej widowiskowych części Livorno. Dzielnicę można zwiedzać na 2 sposoby – łodzią i pieszo. Dzięki tej pierwszej metodzie można z ciekawej perspektywy podziwiać Fortezza Nuova, twierdzę otoczoną wodą, która jest kolejną atrakcją Livorno. Natomiast zwiedzając Nową Wenecję pieszo można odwiedzić kościół św. Katarzyny, barokową budowlę, która wznosi się nad Piazza dei Domenicani.
Terrazza Mascagni
Osoby szukające dobrego, odsłoniętego punktu widokowego nad brzegiem morza powinny zainteresować się Terrazza Mascagni. Jest to rozległy taras o niezwykle fotogenicznym podłożu przypominającym wzorem szachownicę. Taras powstał pod koniec lat 20. ubiegłego stulecia, jest popularnym miejscem spotkań mieszkańców Livorno, jak też ważnym punktem na trasie lokalnych sportowców. Rozciąga się stąd imponująca panorama na Morze Tyrreńskie, od którego taras jest oddzielony długą, białą balustradą. Miejsce polecane do odwiedzenia zwłaszcza przed zachodem słońca – turyści z aparatami będą tu mieli pełne ręce roboty.
Acquario di Livorno
W bezpośrednim sąsiedztwie Terrazza Mascagni znajduje się następna atrakcja turystyczna – Acquario di Livorno, czyli nowoczesne akwarium, w którym prezentowane są organizmy morskie żyjące w Morzu Śródziemnym i nie tylko. Zobaczyć tu można m.in. rekiny – żarłacza czarnopłetwego i rekina lamparciego, poza tym akwarium Livorno jest domem dla żółwi i koników morskich, a także mnogości mniejszych, kolorowych ryb i podwodnej fauny i flory. Ceny biletów to odpowiednio 16€ dla osoby dorosłej i 10€ dla dzieci. Warto nadmienić, że ceny te dotyczą zakupu biletów przy kasie. Kupując wejściówki online można sporo oszczędzić – bilet dla osoby dorosłej zakupiony przez Internet kosztuje 12€, a bilet dla dziecka – 9€. Więcej informacji na oficjalnej stronie tutaj.
Museo Civico
Miłośnicy dzieł sztuki koniecznie powinni zawitać do południowej części nowego miasta, gdzie znajduje się Museo Civico, w którym zgromadzone są prace toskańskiej grupy XIX-wiecznych malarzy zwanej Macchiaioli. Ruch ten pozostawał pod silnym wpływem nurtu impresjonistycznego. Na czele Macchiaioli stał malarz Giovanni Fattori, którego obrazy również można podziwiać w tej galerii. Muzeum jest atrakcyjnym miejscem nie tylko przez wzgląd na bogatą kolekcję obrazów, ale również z powodu swoich walorów architektonicznych. Villa Mimbelli, w której zlokalizowane jest Museo Civico, wyróżnia się neorenesansowym stylem, stiukowymi sufitami i urokliwymi freskami. Obiekt otoczony jest pięknym ogrodem. Cena biletu wstępu do muzeum to 6€. Obiekt jest czynny od wtorku do niedzieli.
Santuario di Montenero
Na południowych obrzeżach Livorno, z dala od głównych atrakcji miasta, znajduje się Santuario di Montenero, czyli Sanktuarium Matki Bożej Łaskawej. Ten religijny kompleks usytuowany na wzgórzach powstał jako malutka świątynia na początku XVII wieku i sukcesywnie ewoluował, aż do roku 1818, gdy zyskał status bazyliki. Sanktuarium oferuje zwiedzającym do podziwiania bogatą kolekcję tzw. wotów, czyli symbolicznych przedmiotów, które były ofiarowywane przez wiernych w określonej intencji. Najczęściej przedmioty te były wieszane na ołtarzu. Do najsłynniejszych wotów z tego miejsca należą para pantofli z czerwonego aksamitu oraz złoty gorset. Wielką zaletą sanktuarium jest jego lokalizacja – z tarasu można podziwiać okolicę i piękne zachody słońca.
Jak dojechać do Livorno?
Najwięcej turystów przybywa do Livorno na pokładach statków wycieczkowych, jednak najlepszą metodą transportu z Polski będzie samolot lub własny samochód. Droga lądowa w dużej mierze prowadzi przez europejską trasę E45, dzięki której przy umiarkowanym natężeniu ruchu można dostać się do punktu docelowego w kilkanaście godzin, licząc od granicy z Niemcami.
Dużo szybszą i wygodniejszą formą transportu będzie podróż samolotem. Livorno nie dysponuje bezpośrednimi połączeniami lotniczymi z Polską, jednak do położonej nieopodal Pizy latają z Warszawy, Gdańska, Krakowa i Wrocławia tanie linie lotnicze Ryanair. Jest to połączenie bezpośrednie, a czas lotu to ok. 2 godziny. Ceny biletów zaczynają się od kilkudziesięciu złotych i warto wypatrywać promocji, tak charakterystycznych dla tego przewoźnika.
Podróż z Pizy do Livorno jest już bardzo prosta – najłatwiej odbyć ją na pokładzie pociągu Trenitalia, czas przejazdu to ok. 15 minut. Aby dostać się z lotniska na dworzec centralny, można skorzystać z taksówki lub busa. Turyści z bagażem podręcznym nie będą mieli problemu z dostaniem się na dworzec pieszo – odległość, jaka dzieli te obiekty to ok. 2 km. W ciągu doby na tej trasie kursuje kilkadziesiąt pociągów, więc nie ma trudności ze zgraniem przylotu do Pizy z odjazdem pociągu.
Plaże
Livorno i okolice słyną z urokliwych plaż, które przez wielu turystów określane są jako najpiękniejsze w całej Toskanii. Charakteryzują się skalistym wybrzeżem – skały znajdują się też pod wodą, dzięki czemu okolica ta jest doskonała do nurkowania. Warto zaznaczyć, że podłoże plaż w tej prowincji jest zróżnicowane – na południu Livorno plaże są skaliste, natomiast w centrum na ogół piaszczyste. Szukając atrakcyjnych plaż warto zajrzeć do dzielnicy Ardenza. Znajduje się tu np. Felciaio Beach – piaszczysta plaża z położonym nieopodal parkingiem (koszt 8€ przez cały dzień). Plaża jest wąska, otoczona przez klify, woda w tym miejscu jest krystalicznie czysta.
Najwięcej pięknych plaż po południowej stronie miasta znajduje się w rezerwacie Calafuria – jest on oddalony od centrum Livorno o ok. 10 km. Najłatwiej jest się tu dostać samochodem lub komunikacją publiczną. Zdecydowana większość plaż jest ogólnodostępna, wiele z nich jest dzikich, a na części dozwolona jest kąpiel psów. Jedną z bardziej malowniczych, a zarazem kameralnych plaż jest Cala del Leone, mająca kształt niedużej zatoczki o kamienistym podłożu. Plaża znajduje się w otoczeniu dość wysokich klifów i prowadzi na nią ścieżka wśród drzew. Trasa jest dość wymagająca, dlatego miejsce jest raczej odradzane rodzinom z małymi dziećmi.
Niespełna 30 km od Livorno znajduje się miejscowość Rosignano Solvay, a w niej słynna biała plaża Spiagge Blanche. Można tam dojechać autem lub pociągiem w ok. 20 minut. Naprawdę warto to zrobić, ponieważ miejsce jest wyjątkowe. Sceneria Spiagge Blanche przywodzi na myśl luksusowy karaibski kurort – niemal biały piasek kontrastuje z jasnobłękitną wodą. Niestety nie jest to miejsce odpowiednie do kąpieli wodnych – w pobliżu znajduje się fabryka sody, której tutejsza plaża zawdzięcza swoje właściwości. Miejsce jest godne odwiedzenia, chociażby dla wspaniałych widoków i wyjątkowych zdjęć.
Pogoda w Livorno
Prowincja Livorno jest miejscem o ciepłym, śródziemnomorskim klimacie, gdzie przez pół roku, od maja do października, średnia temperatura w dzień przekracza 20 stopni Celsjusza. Najcieplejszymi miesiącami są lipiec i sierpień – średnia temperatura w dzień to wówczas ok 30 stopni, a w nocy ponad 15. Są to też najbardziej słoneczne miesiące w roku. Livorno jest korzystnym miejscem na wakacje dla turystów preferujących kąpiele w morzu – temperatura wody już w maju osiąga tu 17 stopni i systematycznie rośnie, by dopiero w październiku spaść poniżej 20 stopni. Najmniej korzystna aura do zwiedzania panuje w październiku i listopadzie, gdyż wtedy najwięcej pada – średni miesięczny opad w tym okresie znacznie przekracza 100mm.
Kuchnia. Co zjeść w Livorno?
Tradycyjna kuchnia w tej prowincji w dużej mierze pokrywa się z tym, co spożywają mieszkańcy pozostałych części Toskanii – może z jednym wyjątkiem: w Livorno dużo większy nacisk kładzie się na ryby i owoce morza. Nic w tym dziwnego – miasto powstało jako wioska rybacka i do dziś to właśnie morze daje zatrudnienie dużej części mieszkańców Livorno.
Do najpopularniejszych potraw należy Cacciucco, czyli toskański gulasz rybny, mający kilkusetletnią historię. Prawdopodobnie potrawa została oryginalnie wymyślona przez tutejszych rybaków, jako forma zużycia tego, co zostało im po połowach. Głównymi składnikami dania jest 5 różnych gatunków ryb i owoców morza, spośród których na końcu do potrawy dodawane są te o najdelikatniejszym mięsie. W rybnym gulaszu z Livorno znaleźć można m.in. kawałki ryb morskich (np. dorsza lub flądry), kałamarnicy i ośmiornicy, a także krewetki i małże. Smaku dopełniają pomidory, białe lub czerwone wino i regionalna oliwa.
Kolejną ciekawą potrawą typową dla tego regionu jest Acciughe alla Povera, czyli surowe sardele marynowane w soku z cytryny. Kiedyś była to potrawa popularna wśród ubogich mieszkańców tych okolic, a współcześnie uważana jest za lokalny przysmak, podawany w wielu dobrych restauracjach.
Wśród popularnych słodkości warto wymienić choćby Ceremito, czyli pochodzące z wyspy Elba ciasteczka, do których dodaje się startą skórkę pomarańczy, miód i orzechy włoskie. Ciasto jest zwijane w specyficzny sposób, przypominający nieco kształtem ślimaka i pieczone w piekarniku na złocisty kolor. Jest to tradycyjna potrawa, którą w tych stronach podaje się na Wielkanoc.
Noclegi w Livorno
Ceny noclegów w Livorno są zbliżone do tych w innych miastach Toskanii – Florencji i Sienie. Warto jednak zaznaczyć, że na popularnym portalu bookingowym Livorno oferuje znacznie mniejszy wybór miejsc noclegowych niż w przypadku wyżej wymienionych miejscowości. Ceny za noc w pokoju dwuosobowym ze wspólną łazienką zaczynają się od 50€ (za cały pokój). Dla osób oczekujących nieco lepszego komfortu we wciąż przyzwoitej cenie dobrą opcją może być studio z prywatną łazienką – ceny zaczynają się od ok. 65€ za noc. Nocleg w hotelu czterogwiazdkowym to już wyższy koszt, wynoszący ok. 120€ za pokój. Warto nadmienić, że większość obiektów noclegowych w Livorno jest zlokalizowana blisko centrum i posiada dobre dojście do plaży.
Dużo lepiej wygląda sytuacja na rynku ofert Airbnb – wynajęcie kwatery prywatnej pozwala znacznie obniżyć cenę noclegów, co ciekawe, nierzadko z korzyścią dla standardu pokoju. W prowincji można znaleźć wiele dobrze wyglądających mieszkań w cenie 65€ za noc lub niższej. Opcja jest szczególnie warta do rozważenia dla turystów, którzy są skłonni zrezygnować z noclegu w ścisłym centrum na rzecz lepszego wyposażenia pokoju i większej prywatności.
